گفت‌وگوهای اصغر فرهادی (1402)

اصغر فرهادی

گردآوری، تدوین و ویرایش متن‌ها: احسان خوش‌بخت و درو تاد. گفت‌وگوکننده‌ها [به ترتیب انتشار در کتاب]: علی‌رضا معتمدی، امید نجوان، شادمهر راستین، هوشنگ گلمکانی، عباس یاری، سعید قطبی‌زاده، مسعود مهرابی، حسین معززی‌نیا، امیر پوریا و احسان خوش‌بخت. ناشر: انتشارات دانشگاه می‌سی‌سی‌پی. چاپ نخست: 2023

گفت‌وگوهای اصغر فرهادی بعد از گفت‌وگوهای جعفر پناهی (2019) و گفت‌وگوهای عباس کیارستمی (2023) واپسین کتاب انتشارات دانشگاه می‌سی‌سی‌پی درباره‌ی یکی دیگر از فیلم‌سازان معتبر و شناخته شده‌ی ایرانی است. این انتشارات تا کنون حدود صد و چهل عنوان کتاب تحت نام «مکالمه با فیلم‌سازان شناخته شده‌ی جهانی» منتشر کرده و این گفت‌وگوها را در قالب یک مجموعه‌ با دانشجویان سینما و هم‌چنین مخاطبان انگلیسی‌زبان در سراسر دنیا به اشتراک گذاشته است. گفت‌وگو با کارگردان‌های سرشناسی هم‌چون: استیون اسپیلبرگ، استیون سودربرگ، گاسپار نوئه، آلن جی.‌پاکولا، انگ لی، ام. نایت‌شیامالان، سوفیا کاپولا، لویی مال، اتوپره مینگر، آلن رنه، دیوید کراننبرگ و…بسیاری دیگر.

این کتاب که به زبان انگلیسی و با دو فرم مختلف (جلد نرم و سخت) عرضه شده، حاصل تلاش‌های احسان خوش‌بخت (نویسنده، مستندساز و معاون دبیر فستیوال «ایل‌چینما ریتروواتو» در بولونیای ایتالیا) است؛ با همکاری درو تاد (استاد رشته‌ی مطالعات فیلم در دانشگاه سن‌خوزه) که تا کنون مقاله‌های متعددی از او در نشریات تخصصی سینما به چاپ رسیده است.

کتاب گفت‌وگوهای اصغر فرهادی به غیر از بخش‌های اصلی (شامل: مقدمه، سال‌شمار زندگی‌ و مهم‌تر از همه، فیلم‌شناسی فرهادی) دربرگیرنده‌ی گفت‌وگوهایی است که در نشریات تخصصی سینما با این فیلم‌ساز مطرح جهانی انجام شده؛ و از سریال داستان یک شهر تا واپسین ساخته‌ی او یعنی فیلم اسکار گرفته‌ی قهرمان را نیز در بر می‌گیرد. مصاحبه‌هایی که به غیر از گفت‌وگوی اختصاصی احسان خوش‌بخت با فرهادی (برای همین کتاب) و هم‌چنین گفت‌وگوی حسین معززی‌نیا با او (برای مجله‌ی 24) اغلب‌شان در ماهنامه‌ی سینمایی فیلم به چاپ رسیده‌اند.

در وب‌سایت رسمی دانشگاه می‌سی‌سی‌پی و در توضیح این کتاب می‌خوانیم: «اصغر فرهادی (متولد 1351) که تنها در فاصله‌ی پنج سال، دو جایزه‌ی اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان را دریافت کرد، اکنون به برجسته‌ترین کارگردان ایرانی از زمان زنده‌یاد عباس کیارستمی تبدیل شده است. در سراسر جهان، به ویژه در عرصه‌ی جشنواره‌های بین‌المللی، فرهادی یکی از بزرگ‌ترین فیلم‌سازان دراماتیست نسل خود محسوب می‌شود. او اگر چه همواره مستعد سوء‌تفاهم‌ها، جنجال‌ها و برخوردهای انتقادی گوناگون و متفاوتی بوده اما از شهرت و نفوذ چشم‌گیری در کشور زادگاهش برخوردار است.»

در بخش دیگری از همین یادداشت آمده است: «این کتاب، چشم‌انداز منحصر به فردی از حرفه‌ی فرهادی را از چندین جنبه‌ی کلیدی ارائه می‌دهد. مصاحبه‌های جمع‌آوری‌شده در این‌جا، با شروع کار فرهادی در تلویزیون، سیر تکامل او را از یک دانشجوی تئاتر به دراماتورژ و سپس به فیلم‌سازی با وجهه‌ی مشهور و جهانی ترسیم می‌کند.»

در ادامه‌ی این یادداشت هم‌چنین اشاره شده اکثر مصاحبه‌ها به زبان فارسی انجام شده و برای اولین‌بار به انگلیسی ترجمه شده‌اند: «فرهادی در طول دوران حرفه‌ای خود به امیدِ جدیدِ ایران تبدیل شده است. در هر دو شبِ دریافت جایزه‌ی اسکار، ایرانی‌ها در یک جشن نادر (و البته فاقد مجوز قانونی) خیابان‌ها را غرق شادی کردند. با این حال، فرهادی، مانند دیگر فیلم‌سازان معاصر ایرانی که برای تطبیق هویت ملی خود به یک فیلم‌ساز مشهور و بین‌‌المللی تلاش کرده‌اند، همواره از سوی دولت کشورش مورد تحسین و انتقاد هم‌زمان قرار داشته است.»

مفتخرم که یکی از گفت‌وگوهای من با فرهادی نیز به عنوان یکی از گفت‌وگوهای منتخب این کتاب به چاپ رسیده است. این گفت‌وگو که در سیصد و دهمین شماره‌ی ماهنامه‌ی سینمایی فیلم به چاپ رسید، هم‌زمان با نمایش فیلم رقص در غبار در واپسین روز از فیلم‌برداری شهر زیبا (1381) انجام شد. گفت‌وگویی که برای خودم یادآور خاطره‌ی بسیار جذابی از دیدار و ملاقات با اصغر فرهادی است و همراه با یک تیتر جذاب برای همیشه در ذهنم حک شده است: بیماری یعنی بی‌ماری!